روایتی از فقر آموزشی در جنوب ایران، نگاهی به وضعیت تحصیل در استان های تحت پوشش
تحصیل، یکی از ابتدایی‌ترین حقوق انسانی است. اما هنوز در بسیاری از نقاط ایران، هزاران کودک از این حق محروم‌اند؛ کودکانی که به جای نشستن بر نیمکت مدرسه، به اجبار یا از روی فقر، کودکی خود را در خیابان یا خانه جا می‌گذارند. این گزارش نگاهی دارد به وضعیت آموزشی در چهار استان محروم: سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان، کرمان و خوزستان.
استان سیستان و بلوچستان
نرخ بازماندگی از تحصیل در ایران، در سیستان و بلوچستان به اوج خود می‌رسد؛ جایی که فقر، فاصله و نبود امکانات آموزشی، مدرسه را از دسترس هزاران کودک خارج کرده است.
نرخ بازمانده از تحصیل در این استان؟
• تعداد بازمانده‌های تحصیل در رده سنی 6-11 سال: از هر 1000 نفر 93 نفر از تحصیل بازمانده اند.
• تعداد بازمانده‌های تحصیل در رده سنی 12-14 سال: از هر 1000 نفر 276 نفر از تحصیل بازمانده اند.
• تعداد بازمانده‌های تحصیل در رده سنی 15-17 سال: از هر 1000 نفر 769 نفر از تحصیل بازمانده اند.
• مجموع بازماندگان در تمام مقاطع: 273000نفر (61 هزار نفر در مقطع متوسطه اول و 212 هزار نفر در مقطع متوسطه دوم)
• عوامل مؤثر: فقر شدید، فاصله زیاد تا مدرسه، کودک‌کار، نبود شناسنامه، ازدواج زودهنگام
استان کرمان
در بیشتر این استان‌ها، نرخ والدین فاقد دیپلم یا بی‌سواد بالاست که تأثیر مستقیم در وضعیت تحصیل فرزندان دارد:
نزدیک به ۶۰ درصد والدین در سیستان و بلوچستان فاقد تحصیلات دیپلم هستند؛ این شکاف آموزشی، نه‌تنها آینده کودکان را تهدید می‌کند، بلکه تصویری از دهه‌ها نابرابری و محرومیت ساختاری است.
استان هرمزگان
میانگین نمرات دانش‌آموزان استان هرمزگان برابر با ۸.۷۶ است که نشان‌دهنده سطح متوسط رو به پایین کیفیت آموزشی در این منطقه است. این عدد، اگرچه می‌تواند به عوامل مختلفی از جمله کیفیت مدارس، کمبود منابع آموزشی، و مشکلات اقتصادی خانواده‌ها مرتبط باشد، بیانگر این است که هنوز راه طولانی برای بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان این استان وجود دارد.
در اینجا ، می‌توان از شاخص‌های جانبی کیفیت آموزش را سنجید:
• تعداد مدارس کپری یا فرسوده
• تعداد مدارس تک‌پایه یا بدون معلم متخصص
• دسترسی به اینترنت و ابزار آموزشی (در دوران آموزش مجازی)
• نرخ قبولی در امتحانات نهایی یا کنکور (در صورت وجود
| استان | وضعیت آموزشی | جامعه زیر خط فقر | شاخص بی سوادی |
| سیستان و بلوچستان | مدارس تک نفره ،کیفیت آموزشی پایین | 62% | 28.4 % |
| هرمزگان | چالش آمیز در مناطق صعب العبور | 44% | 40% |
| کرمان | نابرابری فضایی و دیجیتالی | 32% | 3% |
| خوزستان | نیاز به توجه ویژه آموزشی | 35% | 13.7% |
استان خوزستان
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
فقر آموزشی در این استان‌ها صرفاً یک عدد نیست؛ پشت هر آمار، کودکی ایستاده که شاید هرگز دوباره فرصت تحصیل نیابد. تا زمانی که زیرساخت‌های آموزشی، عدالت در توزیع منابع، و حمایت هدفمند در این مناطق برقرار نشود، این شکاف آموزشی عمیق‌تر خواهد شد
